Nowe spojrzenie na baterie: co nas czeka?
Na przestrzeni ostatnich lat można dostrzec, jak bardzo zwiększyła się skala elektroniki, która nas otacza. Kiedyś to podstawowy sprzęt do użytku domowego, jak pralka, odkurzacz czy telewizor. Dzisiaj to wszechobecne hulajnogi elektryczne, które można znaleźć w wielu miastach, rowery, a nawet samochody czy autobusy elektryczne. Patrząc na rozwój technologiczny, na myśl przychodzi pytanie: jaka przyszłość nas czeka?
Postęp technologiczny zmienia nasze życie, ale ma też swoją cenę, którą ponosi środowisko. Duże ilości odpadów bateryjnych, które pochodzą z szybko eksploatującego się sprzętu, często nie podlegają żadnym przepisom. Aby zmierzyć się z tym problemem, Unia Europejska wprowadziła rozporządzenie bateryjne, które weszło w życie 18 lutego 2024 r. Nowe przepisy mają na celu nie tylko ochronę środowiska, ale również wspieranie zrównoważonego rozwoju.
O jakich bateriach mowa?
Nowe regulacje obejmują wszystkie rodzaje baterii sprzedawane w Unii Europejskiej, czyli:
- baterie przenośne — te w telefonach, laptopach czy zasilaczach, ważące maksymalnie 5 kg;
- baterie SLI — dostarczające energię do rozruchu, oświetlenia lub zapłonu;
- baterie LMT — szczelnie zamknięte, ważące 25 kg lub mniej, zasilające lekkie środki transportu;
- baterie do pojazdów elektrycznych — o wadze większej niż 25 kg, napędzające bezemisyjne auta czy autobusy lub pojazdy hybrydowe;
- baterie przemysłowe — zaprojektowane do celów przemysłowych, o wadze większej niż 5 kg.
Warto podkreślić, że przepisy dotyczą również baterii, które są wbudowane w inne produkty np. w sprzęt AGD czy zabawki. Dzięki temu mają objąć niemal każdy rodzaj baterii w obiegu.
Deklaracja zgodności i znak CE
Wymogi dotyczące etykietowania baterii obowiązują od 18 sierpnia 2024 r. Producenci i importerzy mają obowiązek spełnienia wymogów dotyczących procedury zgodności oraz oznaczania baterii znakiem CE.
Deklarację zgodności UE dla każdego rodzaju baterii wraz z dokumentacją techniczną należy przechowywać przez okres 10 lat po wprowadzeniu do obrotu ostatniej baterii danego modelu.
Cyfrowy paszport baterii
Przełomowym elementem nowych regulacji jest cyfrowy paszport, który ma obowiązywać od 18 lutego 2027 r. Jednak ważne jest, że nie dotyczy wszystkich baterii.
Będzie obowiązywał tylko dla baterii w hulajnogach, rowerach czy samochodach elektrycznych oraz dla baterii przemysłowych o pojemności większej niż 2 kWh.
Ten elektroniczny dokument ma stanowić pigułkę kluczowych informacji na temat danej baterii – jej skład, pochodzenie i ślad węglowy. Dzięki temu zarówno konsumenci, jak i producenci oraz recyklerzy będą mogli w łatwy sposób zweryfikować jej cały cykl życia, co ułatwi zarządzanie odpadami oraz proces recyklingu.
Czym jest cykl życia? Sprawdź naszym Linkedinie.
Odzysk i recykling baterii
Konieczność recyklingu raczej już nikogo nie dziwi. Ten obowiązek zaczyna dotyczyć również baterii. Nowe przepisy to nie lada wyzwanie dla zakładów przetwarzania zużytych baterii. W poniższych tabelach znajdują się minimalne poziomy recyklingu baterii i odzysku materiałów, przypadające na poszczególne lata.
Informacje na temat poziomów recyklingu i odzysku baterii, jakie należy osiągnąć w poszczególnych latach, znajdują się w załączniku XII rozporządzenia bateryjnego.
Poziomy osiągnięcia recyklingu dla poszczególnych rodzajów baterii:
Ważnym aspektem nowych przepisów jest odzysk surowców z baterii. Do 2027 roku co najmniej 50% materiałów, używanych dotychczas w produkcji nowych baterii, ma pochodzić z odzysku.
Do 31 grudnia 2027 r. ma również zostać osiągnięty cel zbiórki zużytych baterii przenośnych, który ma wynieść 63%.
Minimalna zawartość materiałów z odzysku
Zmiany, które szczególnie mocno wpłyną na proces produkcji baterii to te, dotyczące minimalnych zawartości materiałów pochodzących z odzysku. Zapisy te mają zmusić producentów do korzystania z bardziej zrównoważonych metod produkcji. Produkcja baterii przemysłowych (o pojemności powyżej 2 kWh), baterii do pojazdów elektrycznych oraz baterii SLI będzie musiała spełniać minimalne zawartości poszczególnych materiałów pochodzących z odzysku:
Łatwiejsza wymiana i naprawa
Rozporządzenie wymusza zmiany w projektowaniu urządzeń. Od 18 lutego 2027 r. baterie mają być łatwe do wymiany i naprawy. Co to oznacza dla użytkowników? Niższe koszty eksploatacji i mniej elektrośmieci. W praktyce to powrót do tego, co znamy z przeszłości, czyli np. łatwa w demontażu bateria w telefonie.
Po co te zmiany?
Nowe spojrzenie na baterie wynika z silnej potrzeby rozwiązania problemów związanych z ich całym cyklem życia. Zmiany w prawie mają pomóc w redukcji śladu węglowego baterii i stosowaniu szkodliwych substancji w przyszłości. Istotne jest zapewnienie zapotrzebowania na surowce w Unii Europejskiej bez konieczności importowania ich z krajów nieczłonkowskich. Pomóc w tym ma zbieranie, ponowne wykorzystywanie i poddawanie recyklingowi baterii na terenie Europy.
W skrócie:
- Rozporządzenie bateryjne weszło w życie 18 lutego 2024 r. i dotyczy wszystkich rodzajów baterii sprzedawanych w Unii Europejskiej.
- Wymogi etykietowania obowiązują od 18 sierpnia 2024 r. Producenci muszą umieszczać na bateriach znak CE oraz przechowywać dokumentację zgodności przez 10 lat.
- Cyfrowy paszport baterii to elektroniczny dokument zawierający kluczowe informacje o składzie, pochodzeniu i śladzie węglowym baterii. Ma on obowiązywać od 18 lutego 2027 r. dla baterii w hulajnogach, rowerach czy samochodach elektrycznych oraz dla baterii przemysłowych o pojemności większej niż 2 kWh.
- Do 2027 r. co najmniej 50% materiałów używanych w produkcji nowych baterii ma pochodzić z odzysku.
- Poziomy recyklingu dla baterii kwasowo-ołowiowych i litowych mają wzrosnąć w latach 2025–2030.
- Od 2027 r. baterie muszą być łatwe do wymiany i naprawy.
- Regulacje mają na celu zmniejszenie śladu węglowego baterii, ograniczenie szkodliwych substancji i zwiększenie niezależności Europy w zakresie surowców.
